MJPG spoor saneringsplannen definitief

Het Meerjarenprogramma Geluidsanering (MJPG) werkt aan het stiller maken van het spoor. In december 2024 is het laatste definitieve besluit gepubliceerd. De besluiten bevatten voor 98 gemeentes geluidsmaatregelen: 250 kilometer spoor met raildempers, 62 kilometer geluidscherm en maatregelen aan bijna 20 spoorbruggen. Deze mijlpaal is een belangrijk moment in de ondersteuning die wij ProRail bij MJPG hebben geleverd gedurende meer dan 10 jaar. Dit artikel bevat een terugblik over het project.

Op 13 mei 2015 heeft ProRail de opdracht voor het landelijk akoestisch onderzoek gegund aan Movares | dBvision. Uit eerder onderzoek waren al spoordelen uitgesloten waar zeker geen sanering speelt. Ook sanering die samenging met spooraanpassing projecten maakte geen deel uit van de opdracht. De opdracht uit 2015 was het grootste akoestisch onderzoek ooit:

• 50.000 woningen
• 900 km spoor
• 1.000 clusters voor een doelmatigheidsafweging
• 130 gemeenten
• 30 verschillende geluidrapporten
• 15 stalen bruggen met maatregelen
• 180 kilometer raildempers
• 85.000 m2 geluidscherm

Na een voortvarende start is inzicht ontstaan in de omvang van de beoogde geluidsmaatregelen voor hoofdspoorwegen. Samen met de geluidsmaatregelen voor Rijkswegen bleek dat het door de Tweede kamer goedgekeurde budget niet toereikend was om alle beoogde saneringsmaatregelen te treffen. Dat kwam onder meer omdat het doelmatigheidscriterium resulteerde in meer en duurdere geluidsmaatregelen dan bij de start was voorzien. Het Rijk heeft besloten het doelmatigheidscriterium aan te passen. De onderzoeken zijn daarna overgedaan met een gewijzigd doelmatigheidscriterium.

De resultaten van de onderzoeken zijn afgestemd met de gemeenten. Belangrijk daarin was de afstemming over de beoogde geluidschermen. Naast de geluidreductie die geluidschermen bieden, kunnen geluidschermen stedenbouwkundig of landschappelijk ongewenst zijn. Voor MJPG-spoor zijn 59 stedenbouwkundige visies bij gemeenten opgehaald. Voor de beoogde geluidschermen is getoetst of sprake is van een overwegend bezwaar van stedenbouwkundige over landschappelijke aard (artikel 11.29, Wet milieubeheer). Om de extra geluidemissie van stalen bruggen vast te stellen zijn geluidsmetingen uitgevoerd aan meer dan 20 bruggen. Op basis daarvan is beoordeeld of maatregelen aan deze bruggen doelmatig zijn.

Met de onderzoeken heeft ProRail tijdig de Minister verzocht de saneringsplannen vast te stellen. Artikel 11.56 van de Wet milieubeheer stelt daarvoor een wettelijke termijn van 31 december 2023. Het laatste ontwerpbesluit is op 5 juni 2024 gepubliceerd.

dBvision heeft ProRail ondersteund bij het beantwoorden van de zienswijzen op de ontwerpbesluiten. De antwoorden daarop komen in de Nota van Antwoord te staan. Deze nota wordt gedeeld bij het definitieve besluit. In december 2024 is het laatste definitieve besluit vastgesteld. Voor een aantal definitieve besluiten is beroep ingediend. ProRail kijkt daar of er mogelijkheden zijn om er samen met de omgeving uit te komen. Voor deze afstemming is inzicht in alternatieve maatregelen nodig. dBvision ondersteunt ProRail bij het onderzoek daarvan. Tevens is uit een controle gebleken dat een 11-tal spoorgedeelten ten onrechte niet in de eerdere saneringsplannen zijn opgenomen. Met een ontwerpbesluit van 28 oktober 2025 is dat hersteld. Door de grote omvang van het programma komen ook onverwachte situaties voor bij de volgende fase van MJPG: De realisatie. In een aantal gevallen is het nodig de beoogde maatregelen opnieuw te bepalen om knelpunten voor de uitvoering te voorkomen. Een aantal besluiten worden daarom aangepast inclusief een aangepast akoestisch onderzoek.

De onderzoeken en besluiten voor de sanering van hoofdspoorwegen zijn bijna afgerond. De uitvoering van de maatregelen is gestart. In de volgende fase van de landelijke sanering van hoge geluidbelastingen is de aandacht gericht op de (spoor)wegen die gemeenten en provincies in beheer hebben. De Omgevingswet heeft de taak daarvoor neergelegd bij gemeenten en provincies. De taak is gericht op de zogenaamde verplichte sanering. Gemeenten en provincies kunnen deze vrijwillig uitbreiden voor andere woningen met een gedeeltelijke vergoeding door het Rijk.

Wilt u de sanering voor uw gemeente of provincie oppakken? Wilt u inzicht in de kosten en baten van het vrijwillige deel zodat uw bestuur een besluit kan nemen om ook dit wel of niet op te pakken?

Kunt u daarbij hulp gebruiken? Neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag!

MJPG Sanering